Pre-colombiaans artefact uit de ” Muso de Oro “in Bogota
De 65 inheemse talen die tegenwoordig in Colombia bestaan, kunnen worden gehergroepeerd in 12 verschillende taalfamilies, waarbij 10 van deze talen geïsoleerd of nog niet geclassificeerd zijn.
Deze inheemse talen omvatten de grote taalfamilie Chibchan, van waarschijnlijke Midden-Amerikaanse oorsprong; de grote Zuid-Amerikaanse families Arhuaco, Cariban, Quechuan en Tupian; zeven families zijn alleen aanwezig op regionaal niveau (Chocó, Guahibo, Saliba, Macu, Witoto, Bora en Tucano). De tien geïsoleerde talen zijn: Andoque, Awa-cuaiquer, Cofán, Guambiano, Kamentsá, Páez, Ticuna, Tinigua, Yagua en Yaruro.
Deze inheemse talen, samen met de talen die door de slaven en de vele dialecten van de conquistadores hebben een zeer interessante combinatie van talen binnen Colombia gecreëerd.
De talen die worden gesproken door de verschillende etnische groepen in de verschillende regio’s en districten van Colombia worden beschouwd als officiële talen volgens de Colombiaanse Grondwet. In sommige regio’s in Colombia zijn niet-Spaanse talen ook het medium van onderwijs op school; en sommige scholen zijn tweetalig en bieden instructie in zowel het Spaans als de etnische taal van het betreffende district.
De Spaanse taal in Colombia
Over de Spaanse taal in het algemeen
De overwegend meest voorkomende taal die in Colombia wordt gesproken, Spaans is een Romaanse taal van Europese oorsprong. De grammatica is afkomstig uit het Latijn, maar ook uit het Frans, Italiaans, Portugees en Roemeens. Het bevat ook enkele elementen van Griekse, Arabische en Germaanse taalinvloeden, hoewel deze invloeden meestal alleen zichtbaar zijn in het vocabulaire.
Zinnen en woorden in de Spaanse taal kunnen vaak erg lang en complex zijn, zo complex dat geen moedertaalsprekers van deze Romaanse taal kunnen grote moeite hebben om het brede scala aan tijden te beheersen. Een andere moeilijke taak voor niet-moedertaalsprekers is het begrijpen van het verschil tussen ‘ser’ en ‘estar’, die beide vertalen naar het werkwoord ‘zijn’.
In het Spaans kunnen de betekenissen van zinnen worden uitgedrukt door intonatie, bijvoorbeeld beleefdheid, woede of genegenheid. Men moet echter voorzichtig zijn, omdat de toon die men gebruikt vaak de betekenis van dezelfde woorden kan veranderen. Bij het spreken van de taal gebruiken autochtonen graag verkleinwoorden en augmentatieven. Deze achtervoegsels variëren sterk afhankelijk van de regio.
Spaans in Colombia
Volgens taalkundigen is het Spaans dat in Colombia wordt gesproken enigszins (en soms sterk) anders dan het Spaans dat in Spanje en andere Spaanstalige landen.
Colombia heeft naar verluidt een van de mooiste vormen van gesproken Spaans in Zuid-Amerika. Het wordt gekenmerkt door een bijna muzikale intonatie en een duidelijke uitspraak. Er zijn veel verschillende dialecten van het Spaans in het hele land, en al deze hebben grote invloed gehad veroorzaakt door de diverse etnische achtergrond van het Colombiaanse volk. Algemene kenmerken zijn onder meer het uitgebreide gebruik van het tweede persoon enkelvoud ‘usted’ voor formele en informele situaties (‘vos’ komt ook vaak voor in sommige regio’s) en het verkleinwoord ‘ico’ —Chico-chiquito).
In het algemeen kan de Colombiaanse vorm van Spaans worden gedefinieerd als een groepering van de verschillende variëteiten van de taal die in Colombia wordt gesproken. De term is meer geografisch dan taalkundig relevant, aangezien de dialecten die in de verschillende regio’s van Colombia worden gesproken behoorlijk divers zijn . De spraak van kustgebieden vertoont de neiging om fonologische innovaties te vertonen die typisch zijn voor Caribisch Spaans, terwijl hooglandvariëteiten historisch conservatiever zijn geweest. Het Caro y Cuervo-instituut, gelegen in de hoofdstad van het land, Bogotá, is de belangrijkste instelling in Colombia die de wetenschappelijke studie van de taal en literatuur van zowel Colombia als Spaans-Amerika in het algemeen. De geschoolde toespraak van Bogotá, een over het algemeen conservatieve variant van het Spaans, heeft een hoog populair aanzien onder Spanjaarden -sprekers in heel Amerika.
Graffiti in Medillin Spanish Slang in Colombia
De straattaal van Colombia is erg populair en wordt vaak gebruikt in de populaire cultuur, vooral in de barrios van de grote steden van het land. In de regio Paisa en Medellín wordt het lokale jargon “Parlache” genoemd. Veel jargon-uitdrukkingen hebben zich buiten hun oorspronkelijke gebied verspreid om algemeen begrepen te worden in het hele land.
Veel van deze straattaalwoorden, die door de Colombiaanse media zijn gepopulariseerd, zijn onder meer:
- Abrise – vertrekken of opsplitsen
- Brutaal – echt cool of geweldig
- Caliente – gevaarlijk
- Chevere – cool of bewonderenswaardig
- Cojo – zwak of gevoelloos
- Levantar – to ” “een man of een vrouw oppakken
- Filo – honger
- Golfa – een promiscue vrouw
- Ligar – omkopen
- Mierda— een echt gemeen persoon
- Plata – geld
- Ratero – dief
- Plomo – kogels
- Sapo – informant of snitch
- Teso – expert
- Vieja – vrouw of moeder
- Tombo – politieagent
De verschillende Spaanse dialecten in Colombia
Zoals hierboven vermeld, is Colombia de thuisbasis van een aantal regionale dialecten die de betekenis van sommige woorden of zinsdelen subtiel of drastisch kunnen veranderen. Deze dialecten omvatten:
Paisa Dialect
De Paisa-dialect wordt gesproken in de Colombiaanse koffieproductiegebieden, zoals Antioquia, Quindío, Risaralda en Caldas.
Rolo-dialect
Het Rolo-dialect, ook wel cachao genoemd, wordt gebruikt in de grote stad Bogota.
Cundiboyacense-dialect
Het Cundiboyacense-dialect wordt voornamelijk gesproken in de departementen Cundinamarca en Boyacá (Cundiboyacense High Plateau).
Caribisch dialect
Het Caribische of kustdialect (costeño) wordt gesproken in het Caribisch gebied van Colombia
Valluno-dialect
Het Valluno-dialect of español vallecaucano wordt gesproken in de vallei van de Cauca-rivier tussen de westelijke en centrale cordilleras.
Andesdialect
Het Andes- of Pastusodialect wordt gesproken in het zuidwesten van het land.
Opita-dialect
Het Opita-dialect wordt voornamelijk gesproken in de departementen Tolima en Huila, meestal in de centrale en zuidelijke delen van de Magdalena River Valley.
Santanderean dialect
Het Santanderean dialect wordt voornamelijk gesproken in het noordoostelijke deel van het land in de departementen Santander en No rte de Santander, grenzend aan Venezuela.
Eastern Plains of Llanero Dialect
Centrum van Cartagena de Indias
Het Llanero-dialect, gesproken in het oostelijke Plains-regio van het land, beslaat een uitgestrekt gebied van het land met minder bevolkingsdichtheid. Het wordt gesproken vanuit de Cordillera Oriental (oostelijke bergketen van de Andes) en tot in Venezuela.
Chocó of Pacific Dialect
Het Choco of Pacific dialect strekt zich uit tot buiten het departement Chocó in het hele Pacifische kust en er wordt gezegd dat het Afrikaanse invloed weerspiegelt in termen van intonatie en ritme.
Eilanddialect
Het eilanddialect wordt gesproken op de eilanden San Andrés, Providencia en Santa Catalina in Colombia ’s Caribische regio.
Minderheidstalen van Colombia
Zoals we hebben aangegeven in het gedeelte’ Inleiding ‘van dit artikel, is er, naast de vele varianten van het Spaans dat in Colombia wordt gesproken, zijn tientallen minderheidstalen die door kleine delen van de bevolking worden gesproken. 65 van deze talen zijn Indiaans van aard, maar in plaats van te proberen elk van deze vele stamtalen te behandelen, behandelen we hier in plaats daarvan een vorm van Creools die in Colombia wordt gesproken, Palenquero, evenals de zigeunertaal die bekend staat als Romani of Vlax Romani.
Palenquero
Palenquero is een in het Spaans gebaseerde creoolse taal die in Colombia wordt gesproken en de enige in het Spaans gevestigde creoolse taal die in Latijns-Amerika wordt gebruikt. De etnische groep die deze vorm van Creools spreekt, bestond in 1998 uit slechts 3.000 mensen, hoewel de huidige schattingen veel hoger zijn. Palenquero wordt gesproken in Colombia, in het dorp San Basilio de Palenque dat ten zuidoosten van Cartagena ligt, en in sommige wijken van Barranquilla.
Het dorp San Basilio de Palenque werd gevormd door ontsnapte slaven (Marrons) en soms indianen. Omdat veel slaven niet veel contact hadden gehad met mensen van Europese afkomst, spraken de palenqueros Creoolse talen die waren opgebouwd uit de Spaanse taal en hun eigen Afrikaanse.
Spaanstaligen kunnen Palenquero meestal niet verstaan, hoewel geschat wordt dat tien procent van de bevolking (van het dorp) onder de 25 jaar enkele woorden in de Palenquero-taal kan verstaan of spreken. Het wordt vaker gesproken door ouderen. Palenquero heeft enkele invloeden uit de Kongo-taal, die wordt gesproken in de Democratische Republiek Congo. Palenquero-woorden als ‘ngombe’, wat vee betekent, komen voor in verschillende Bantu-talen van Afrika.
Vlax Romani
Ook bekend als de ‘taal van de zigeuners’, is Vlax Romani een dialectgroep van de Romani-taal. Vlax Romani-variëteiten worden voornamelijk in Zuidoost-Europa gesproken door de Roma. Vlax Romani kan ook worden aangeduid als een onafhankelijke taal of als een dialect van de Romani-taal.Vlax Romani is de meest gesproken dialectsubgroep van de Romani-taal wereldwijd, en de meeste Vlax Romani-sprekers wonen in Bosnië-Herzegovina (300.000), gevolgd door Roemenië (241.617), Albanië (60.000) en Colombia (4.850).
De naam van de Vlax Romani-taal is afgeleid van de ‘Vlachs’, een middeleeuws exoniem dat verwijst naar de Roemenen, aangezien alle Vlax-dialecten een uitgebreide invloed van het Roemeens delen in termen van vocabulaire, fonologie en morfologie. Er zijn veel golven geweest van migratie van Roma uit Roemenië, waarvan sommige verband hielden met de 19e-eeuwse afschaffing van de slavernij in Roemenië. Deze naam werd bedacht door de Britse geleerde Bernard Gilliat-Smith in zijn studie uit 1915 over Bulgaarse Roma, waarin hij voor het eerst de Roma-dialecten verdeelde in Vlax en niet-Vlax, op basis van of ze door het Roemeens werden beïnvloed of niet.
De gelijkenis van de woorden Romani en Roemenië is toeval; ze zijn in geen enkel opzicht etymologisch verwant.